17 lipca 2021 polska nauka i medycyna poniosła niepowetowaną stratę z powodu śmierci prof. dr hab. n. med. Zbigniew Wronkowskiego, nestora polskiej onkologii , którego będziemy wspominać jako wybitnego eksperta i naukowca, doświadczonego lekarza, który jeszcze w latach 50-tych kładł podwaliny pod polską onkologię. To między innymi jego praca właśnie przyczyniła się do światowego poziomu polskiej onkologii, jaki mamy obecnie.
Rodzinie i przyjaciołom prof. dr hab. n. med. Zbigniew Wronkowskiego dyrekcja oraz cały zespół Narodowego Instytutu Onkologii im Marii Skłodowskiej-Curie Państwowego Instytutu Badawczego (NIO PIB) składa najszczersze wyrazy współczucia i żalu z powodu śmierci Pana Profesora.
Profesor Zbigniew Wronkowski w NIO PIB pracował jako lekarz od 1959 do 2005 roku. W Instytucie uzyskał stopnie naukowe: doktora (1971 r.), doktora habilitowanego (1985 r.) oraz profesora zwyczajnego nauk medycznych (1997 r.).
Profesor Zbigniew Wronkowski sprawował także funkcję konsultanta wojewódzkiego i regionalnego w zakresie onkologii.
W 1984 r. reaktywował wspólnie z innymi społecznikami Polski Komitet Zwalczania Raka utworzony w 1906 r. i zawieszony w PRL. Był wieloletnim prezesem Komitetu. Współpracował z prof. T. Koszarowskim przy opracowywaniu modelu pełnoprofilowego ośrodka onkologicznego, którego podstawą było skupienie w jednym centrum wszystkich elementów realizujących walkę z rakiem. Model ten uznany został za najskuteczniejszy w zwalczaniu nowotworów i obecnie znany jest (m.in. w USA) jako comprehensive cancer center. W czasie pracy w Instytucie stał się jednym z prekursorów nowoczesnej epidemiologii.
Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim O.O.P. i dwukrotnie za zasługi w służbie zdrowia w Warszawie.
Rodzinie składamy wyrazy najserdeczniejszego współczucia.
Dyrekcja i Pracownicy.
Biogram profesora Wronkowskiego.
Zbigniew Wronkowski urodził się 6 stycznia 1935 roku w Warszawie. W latach 1953-1959 studiował na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej. Jeszcze przed ukończeniem studiów w 1957 roku podjął pracę w pogotowiu ratunkowym, gdzie zdobywał cenne doświadczenie. We wrześniu 1959 roku otrzymał dyplom lekarza, a w listopadzie rozpoczął pracę w Instytucie Onkologii, z którym pozostał związany przez całe życie zawodowe. Początkowo pracował na stanowisku asystenta w Klinice Ginekologii Onkologicznej, a następnie w Zakładzie Rentgenoterapii. W 1966 r. uzyskał II stopień specjalizacji w onkologii i został mianowany starszym asystentem. Od 1969 roku pracował w Zakładzie Organizacji Walki z Rakiem i Epidemiologii Nowotworów na stanowisku adiunkta. Tytuł doktora nauk medycznych otrzymał w roku 1971 na podstawie pracy pt. „Obraz epidemiologiczny i przebieg kliniczny raka skóry”. W latach 1969-1972 uczestniczył w licznych kursach doskonalących w zakresie epidemiologii i statystyki medycznej, m.in. pod kierunkiem profesora Józefa Kostrzewskiego. W roku 1973 dzięki stypendium Fogarty’ego wyjechał na studia do Szkoły Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Hawajskiego w Honolulu. W ciągu roku zaliczył dwuletni program i po obronie pracy pt. „Stomach carcinoma among Hawaiians and Caucasians in Hawaii” w 1974 roku uzyskał tytuł master of public health. Po powrocie kierował Zakładem Organizacji Walki z Rakiem i Epidemiologii Nowotworów, a od 1980 roku – Samodzielną Pracownią Studiów i Modelowania Profilaktyki Nowotworów.
Rozpoczęte w 1973 roku na Hawajach badania nad rakiem żołądka dr Wronkowski kontynuował, zbierając materiały zarówno w Warszawie, jak i zagranicą. Spędził m.in. trzy miesiące na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley jako visiting profesor. Badania te pozwoliły na porównanie niektórych cech klinicznych i epidemiologicznych w populacjach o różnym ryzyku zachorowania na raka żołądka. Reklasyfikacja rozpoznań histopatologicznych według podziału Laurena na dwie główne postacie umożliwiła dokonanie oceny różnic w ich obrazie epidemiologicznym i klinicznym. Zwieńczeniem tych badań była praca habilitacyjnej pt. „Charakterystyka epidemiologiczno-kliniczna dwóch głównych postaci histopatologicznych raka żołądka wg klasyfikacji Laurena”. Prof. Wronkowski uzyskał habilitację w roku 1984, a w 1997 otrzymał nominację profesorską. Od roku 1995 przez dziesięć lat, aż do przejścia na emeryturę, kierował Zakładem Organizacji Badań Masowych.
Kierował m.in. Biurem Współpracy z Zagranicą oraz Mazowieckim Rejestrem Nowotworów. Koordynował realizację wielu tematów w kolejnych programach rządowych i międzynarodowych, m.in. grupą tematyczną „Epidemiologia nowotworów, organizacja walki z rakiem i profilaktyka nowotworów” Programu Zwalczania Chorób Nowotworów PR-6, Programem Zwalczania Nowotworów Złośliwych u Kobiet w Polsce (1994–1998), realizacją celu operacyjnego „Usprawnienie wczesnej diagnostyki i zwiększenie efektywności leczenia nowotworów złośliwych szyjki macicy i sutka” Narodowego Programu Zdrowia (1996–2005), projektem „Cancer Control” Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP, 1983–1993) i Programem Banku Światowego: „ Program modelowego skryningu raka piersi i raka szyjki macicy w Polsce”(1999–2000). Był również specjalistą wojewódzkim ds. onkologii dla województwa płockiego oraz członkiem Komisji Epidemiologicznej PAN.
Prof. Zbigniew Wronkowski zajmował się również działalnością dydaktyczną, prowadził wykłady i ćwiczenia m.in. ze słuchaczami Technikum Elektrokardiologii, pielęgniarkami oraz studentami Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej, w Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego oraz w Europejskiej Szkole Onkologii.
Prof. Zbigniew Wronkowski był członkiem wielu polskich i międzynarodowych towarzystw i organizacji onkologicznych, wspierał też organizacje pacjentów. Był inicjatorem reaktywacji Polskiego Komitetu Zwalczania Raka (powołanego w 1906 r. jako „Komitet w celu badania i zwalczania choroby zwanej rakiem”) i jego wieloletnim prezesem. Autor ponad 300 prac z dziedziny onkologii, epidemiologii i profilaktyki, a także organizacji i historii onkologii. Członek Honorowy Warszawskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Onkologicznego. Odznaczony Złotą Odznaką Honorową „Za zasługi dla Warszawy”, Medalem 40-lecia PRL, Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
W roku 1956 Zbigniew Wronkowski ożenił się z Jolantą Zarębą, wówczas również studentką medycyny, później cenioną lekarką i wszechstronną artystką. Rok później na świat przyszedł ich syn Robert.
Profesor Zbigniew Wronkowski zdecydował, że chce zostać onkologiem, gdy miał zaledwie 15 lat. Jego ojciec zmarł wtedy na raka żołądka. W podaniu o przyjęcie do pracy w Instytucie przyszły profesor napisał: chcę dołożyć swoją cegiełkę do wielkiego dzieła dociekań w zwalczaniu tej groźnej dla tysięcy innych ojców choroby. Niewątpliwie swoją wieloletnią pracą Profesor Wronkowski twórczo przyczynił się do rozwoju nowoczesnego systemu zwalczania chorób nowotworowych w Polsce.
Źródła:
Akta osobowe prof. Zbigniewa Wronkowskiego, Archiwum Zakładowe Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie.
Zbigniew Wronkowski. Osiemdziesiąt lat badań w zakresie epidemiologii nowotworów, organizacji walki z rakiem, profilaktyki i oświaty zdrowotnej w Warszawie. Nowotwory Journal of Oncology 2012; 6: 473–476.
Ewa Dobrowolska, Sagi rodzinne: Zarębowie – Wronkowscy, cz. I – Puls 4/2007, cz. II – Puls 05/2007.