CYTOLOGIA
Badanie cytologiczne (inaczej wymaz lub rozmaz cytologiczny) to jedno z podstawowych badań ginekologicznych. Jest to prosta, bezpieczna, a przede wszystkim skuteczna metoda profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy. Pozwala na ocenę stanu szyjki macicy i wykrycie niepokojących zmian lub nieprawidłowości. Badanie jest bezbolesne i trwa zaledwie kilka minut.
Zasady przygotowania do badania:
- na badanie nie należy zgłaszać się podczas menstruacji (krwawienia miesięcznego),
- badanie najlepiej wykonać jest około połowy cyklu miesiączkowego, najwcześniej 4 dni po ustaniu krwawienia i nie później niż 4 dni przed rozpoczęciem kolejnej miesiączki,
- na 3-4 dni przed badaniem należy odstawić wszelkie leki stosowane dopochwowo,
- wskazane jest powstrzymanie się od współżycia seksualnego na 2 dni przed badaniem cytologicznym,
- należy również odczekać co najmniej 1 dzień po badaniu ginekologicznym lub USG transwaginalnym,
- w dniu badania nie należy wykonywać irygacji (przepłukiwanie jam ciała).
Przed badaniem należy również pamiętać o higienie miejsc intymnych.
Szczegółowe informacje na temat samego badania oraz korzyści wynikających z regularnie wykonywanych badań profilaktycznych dostępne są na stronach internetowych:
- Centralnego Ośrodka Koordynującego Populacyjny Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy
- Mazowieckiego Wojewódzkiego Ośrodka Koordynującego Populacyjny Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy
GASTROSKOPIA
- W dniu badania, przez przynajmniej 6 godzin, aż do chwili jego wykonania ZABRANIA SIĘ przyjmowania jakichkolwiek posiłków i picia płynów. Pacjent ma być na czczo.
- Osoby z chorobami wymagającymi stałego, regularnego przyjmowania leków (np.nadcisnienie tętnicze, choroby serca, padaczka i inne) w dniu badania powinny zażyć poranną dawkę leku popijając niewielką ilością wody.
- Osoby chorujące na cukrzycę powinny skonsultować z lekarzem sposób przygotowania do badania oraz poinformować o cukrzycy lekarza kierującego przed wystawieniem skierowania i personel pracowni niezwłocznie po zgłoszeniu się na badanie.
- Osoby przyjmujace leki obniżające krzepliwość krwi (np. acenocumarol, sintrom, ticlid, plavix lub aspiryna, acard, acesan i inne) powinny o tym poinformować lekarza wykonującego badanie.
- Kobiety ciężarne i matki karmiące piersią powinny skonsultować z lekarzem sposób przygotowania do badania.
- Prosimy o przyniesienie i pokazanie lekarzowi przed badaniem posiadanej dokumentacji medycznej np. kart wypisowych ze szpitala, opisów poprzednio wykonanych badań endoskopowych, EKG, echokardiografia. Pacjenci powinni dokładnie znać nazwy i dawki przyjmowanych leków lub posiadać ich spis.
- Jeśli badanie zostanie wykonane w znieczuleniu ogólnym, pacjent pozostanie krótki czas na obserwacji, następnie może udać się do domu pod opieką osoby dorosłej. W rzadkich przypadkach może zaistnieć konieczność dłuższej obserwacji. Przez 12 godzin po zabiegu nie wolno prowadzić pojazdów mechanicznych i spożywać alkoholu.
- Wyznaczona godzina badania może ulec przesunięciu ponieważ czas trwania zabiegów jest trudny do przewidzenia.
- W dniu badania proszę zgłosić się ze skierowaniem i dokumentem pozwalającym na potwierdzenie ubezpieczenia do Centrum profilaktyki Nowotworów (piętro II)
KOLONOSKOPIA
W trosce o należyte przygotowanie jelita grubego do badania prosimy o uważne przeczytanie poniższych informacji i zaleceń. O wyborze schematu przygotowania środkiem innym niż Fortrans powinien zdecydować lekarz.
- Do badania niezbędne jest bardzo dobre oczyszczenie jelita. W tym celu należy przygotować się wg załączonego schematu z uwzględnieniem planowanej pory przeprowadzenia badania (godziny poranne czy popołudniowe).
- Osoby z chorobami wymagającymi stałego, regularnego przyjmowania leków (np.nadcisnienie tętnicze, choroby serca, padaczka i inne) w dniu badania powinny zażyć poranną dawkę leku popijając niewielką ilością wody.
- Osoby chorujące na cukrzycę powinny skonsultować z lekarzem sposób przygotowania do badania oraz poinformować o cukrzycy lekarza kierującego przed wystawieniem skierowania i personel pracowni niezwłocznie po zgłoszeniu się na badanie.
- Osoby przyjmujace leki obniżające krzepliwość krwi (np. acenocumarol, sintrom, ticlid, plavix lub aspiryna, acard, acesan i inne) powinny przerwać ich stosowanie na 7 dni przed badaniem, należy to jednak wcześniej skonsultować z lekarzem prowadzącym . Niekiedy może zachodzić konieczność zmiany leczenia na heparynę niskocząsteczkową podawaną podskórnie np. Clexane, Fraxiparine.
- Kobiety ciężarne i matki karmiące piersią powinny skonsultować z lekarzem prowadzącym sposób przygotowania do badania.
- Prosimy o przyniesienie i pokazanie lekarzowi przed badaniem posiadanej dokumentacji medycznej np. kart wypisowych ze szpitala, opisów poprzednio wykonanych badań endoskopowych, EKG, echokardiografia oraz aktualnych wyników badań laboratoryjnych np. morfologii, poziomu elektrolitów, układu krzepnięcia, grupy krwi. Pacjenci powinni dokładnie znać nazwy i dawki przyjmowanych leków lub posiadać ich spis.
- Jeśli badanie zostanie wykonane w znieczuleniu ogólnym, pacjent pozostanie krótki czas na obserwacji, następnie może udać się do domu pod opieką osoby dorosłej. W rzadkich przypadkach może zaistnieć konieczność dłuższej obserwacji. Przez 12 godzin po zabiegu nie wolno prowadzić pojazdów mechanicznych i spożywać alkoholu.
- Wyznaczona godzina badania może ulec przesunięciu ponieważ czas trwania zabiegów jest trudny do przewidzenia.
- Na badanie w znieczuleniu należy zgłaszać się z osobą towarzyszącą.
- W dniu badania proszę zgłosić się ze skierowaniem i dokumentem pozwalającym na potwierdzenie ubezpieczenia do Centrum Profilaktyki Nowotworów (piętro II).
MAMMOGRAFIA
Badanie mammograficzne jest metodą obrazowego badania piersi pozwalającą na wczesnego wykrywania nieprawidłowości. Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania, jednak należy zwrócić uwagę na poniższe rekomendacje:
- zalecamy, aby Pacjentki miesiączkujące zgłaszały się na badanie w I fazie cyklu miesiączkowego (najlepiej pomiędzy 5 a 12 dniem cyklu), gdyż piersi są wówczas mniej wrażliwe na dotyk, a badanie nie powoduje dyskomfortu,
- w dniu badania nie należy stosować kosmetyków (dezodorant, talk, krem, balsam do ciała, perfumy) w okolicach pach i górnej połowy ciała, ponieważ mogą one spowodować zmiany obrazu mammograficznego i w konsekwencji spowodować konieczność wykonania ponownego badania,
- warto zwrócić uwagę, aby w dniu badania założyć wygodną odzież, którą łatwo jest zdjąć oraz zrezygnować z ozdób i biżuterii (łańcuszki, kolczyki),
- na badanie należy zgłosić się ze skierowaniem, wcześniejszymi wynikami (zdjęcia mammograficzne i odpisy), o ile były wykonywane, jak również dowodem tożsamości,
- prosimy o zgłaszanie się na badanie z kilkuminutowym wyprzedzeniem, gdyż przed badaniem pacjentki są proszone o wypełnienie kwestionariusza (warto pamiętać o zabraniu ze sobą okularów, jeżeli jest taka konieczność).
Szczegółowe informacje na temat samego badania oraz korzyści wynikających z regularnie wykonywanych badań profilaktycznych dostępne są na stronach internetowych:
- Centralnego Ośrodka Koordynującego Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi
- Mazowieckiego Wojewódzkiego Ośrodka Koordynującego Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi
USG DRÓG MOCZOWYCH
- Ultrasonografię dróg moczowych należy wykonywać po wypełnieniu pęcherza moczowego, co poprawia warunki badania i pozwala na dokładną obserwację pęcherza moczowego, narządu rodnego u kobiet i gruczołu krokowego u mężczyzn.
- Dzień przed wykonaniem badania zaleca się dietę lekkostrawną z wyłączeniem warzyw, owoców, ciemnego pieczywa oraz ziaren. Ponadto wskazane jest przyjmowanie Espumisanu 3×2 kapsułki w celu usunięcia nadmiaru gazów z przewodzie pokarmowym.
- Minimum 6 godzin przed badaniem nie należy spożywać żadnych pokarmów, pić płynów gazowanych i słodzonych (można pić wodę niegazowaną), palić tytoniu, żuć gumy, jeść cukierków itp.
- Na dwie godziny przed badaniem należy wypić ok. 1-1,5 litra niegazowanej wody i nie oddawać moczu.
- Lekarzowi wykonującemu badanie należy przedstawić wyniki wcześniej wykonanych badań USG i innych badań obrazowych.
USG JAMY BRZUSZNEJ
- Ultrasonografię jamy brzusznej należy wykonywać na czczo.
- Dzień przed wykonaniem badania zaleca się dietę lekkostrawną z wyłączeniem warzyw, owoców, ciemnego pieczywa oraz ziaren. Ponadto wskazane jest przyjmowanie Espumisanu 3×2 kapsułki w celu usunięcia nadmiaru gazów z przewodzie pokarmowym.
- Minimum 6 godzin przed badaniem nie należy spożywać żadnych pokarmów, pić płynów gazowanych i słodzonych (można pić wodę niegazowaną), palić tytoniu, żuć gumy, jeść cukierków itp.
- Lekarzowi wykonującemu badanie należy przedstawić wyniki wcześniej wykonanych badań USG i innych badań obrazowych.
PET/SCYNTYGRAFIA
opracowała dr n. med. Grażyna Łapińska
CO TO JEST BADANIE PET/ CT I JAK SIĘ DO NIEGO PRZYGOTOWAĆ
PET/CT (pozytonowa tomografia emisyjna połączona z tomografią komputerową) pozwala na wykonanie szybko i dokładnie badania całego ciała pacjenta. Jest to jedna z najnowszych metod diagnostycznych. Medyczne badania diagnostyczne przy użyciu metody PET/CT znalazły szerokie zastosowane przede wszystkim w onkologii oraz chorobach układu nerwowego i sercowo-naczyniowego. Skojarzenie metod PET (obrazującego aktywność procesów życiowych) i CT (obrazy anatomiczne) umożliwia wykrywanie patologii na poziomie drobnych zmian co ma szczególne znaczenie dla identyfikacji zmian nowotworowych.
WSKAZÓWKI DLA PACJENTA KIEROWANEGO NA BADANIE PET/CT
- Pacjent w dniu badania zgłasza się do Rejestracji Kliniki Endokrynologii Onkologicznej i Medycyny Nuklearnej na ustaloną godzinę, z poprawnie wypełnionym skierowaniem na badanie (o ile nie było wcześniej dostarczone) i aktualną dokumentacją medyczną
- Na 5 godzin przed zgłoszeniem się na badanie pacjent pozostaje na czczo, dozwolone jest picie tylko niegazowanej wody mineralnej;
- W dniu poprzedzającym badanie nie wolno palić papierosów, pić napojów słodzonych, gazowanych i zawierających kofeinę (np. kawy, coli, herbaty itp.). Wskazane jest picie wody mineralnej;
- W dniu poprzedzającym badanie należy unikać znacznego wysiłku fizycznego.
- W dniu badania pacjent powinien zażyć leki, które przyjmuje na stałe (lub mieć je przy sobie)
- Na badanie należy zarezerwować około 3 do 5 godzin, z uwagi na dostawy izotopu z zewnątrz i inne okoliczności – sama procedura badania trwa 1,5 do 2h
- U pacjentek w wieku rozrodczym istnieje możliwość wykonania testu ciążowego
- W trakcie badania pacjent nie może mieć przy sobie metalowych przedmiotów (biżuterii, protez wyjmowanych, usztywnianych biustonoszy, klamry pasków, spinek, zapinek, monet);
- Przez 6 godzin po badaniu należy unikać kontaktu z dziećmi i kobietami w ciąży;
Wynik badania zostanie przekazany lekarzowi kierującemu na badanie w terminie 7 dni roboczych.
CO TO JEST SCYNTYGRAFIA NARZĄDOWA I JAK SIĘ DO NIEJ PRZYGOTOWAĆ
Scyntygrafia jest nieinwazyjną metodą diagnostyczną polegająca na podaniu różnych preparatów (w zależności od badanego narządu) zawierających promieniotwórczy izotop. Radiofarmacutyk ten gromadzi się w badanym narządzie i dzięki temu, że emituje promieniowanie gamma możliwa jest rejestracja jego rozmieszczenia w organizmie za pomocą gamma kamery.
CO TO JEST SCYNTYGRAFIA UKŁADU KOSTNEGO I JAK SIĘ DO NIEJ PRZYGOTOWAĆ
Badanie scyntygraficzne układu kostnego uwidacznia procesy chorobowe związane ze zwiększonym metabolizmem tkanki kostnej (guzy, przerzuty nowotworowe, zapalenia, zmiany zwyrodnieniowe, złamania). Badanie polega na podaniu dożylnie preparatu zawierającego izotop promieniotwórczy, który emituje promieniowanie gamma i wiążąc się z kośćmi (zwłaszcza w ogniskach patologicznych) umożliwia ocenę zmian w układzie kostnym.
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO DIAGNOSTYKI IZOTOPOWEJ
Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania. Pacjent powinien:
- Być po lekkim posiłku i po zażyciu leków przyjmowanych codziennie;
- Przynieść ze sobą 1-1,5 litra niegazowanego płynu (np. woda mineralna);
Po podaniu radiofarmaceutyku należy w czasie 30-60 minut wypić przyniesione ze sobą płyny i jak najczęściej oddawać mocz (pozwoli to na wydalenie z organizmu części izotopu niezwiązanego w układzie kostnym). Na badanie pacjent powinien zarezerwować ok.3h.
ZALECENIA PO PODANIU PREPARATU RADIOFARMACEUTYCZNEGO
W ciągu pierwszej doby po podaniu należy:
- Ograniczyć kontakt z małymi dziećmi i kobietami w ciąży;
- Pić dużo płynów w celu szybkiego wydalenia izotopu z organizmu;
- Przestrzegać zasad higieny osobistej i otoczenia, zwłaszcza korzystając z toalety.
W dniu badania o wyznaczonej godzinie, należy zgłosić się ze skierowaniem do rejestracji Kliniki Endokrynologii Onkologicznej i Medycyny Nuklearnej.
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO INNYCH BADAŃ SCYNTYGRAFICZNYCH
Przygotowanie pacjenta zależy od rodzaju badania:
Scyntygrafia przewodu pokarmowego – pacjent powinien być na czczo i po wypróżnieniu w dniu poprzedzającym badanie. Izotop podawany jest dożylnie lub doustnie w postaci znakowanego pokarmu lub płynu;
Limfoscyntygrafia i badanie węzła wartowniczego – pacjent nie wymaga specjalnego przygotowania. Izotop podawany jest podskórnie w okolicę zmiany nowotworowej. W przypadku limfoscyntygrafii kończyn izotop podawany jest w okolicę międzypalcową badanych kończyn;
Scyntygrafia serca (wentrykulografia, perfuzja mięśnia serca – badanie dwudniowe, ambulatoryjne) – pacjent powinien być na czczo, o tym które leki należy odstawić decyduje lekarz. Izotop podawany jest dożylnie;
Scyntygrafia receptorowa (Tektrotyd) – pacjent powinien być na czczo i po wypróżnieniu w dniu poprzedzającym badanie. Izotop podawany jest dożylnie;
Scyntygrafia nerek – pacjent powinien być po śniadaniu oraz przynieść ze sobą 0,5 litra niegazowanego płynu. Izotop podawany jest dożylnie.
ZALECENIA PO PODANIU PREPARATU RADIOFARMACEUTYCZNEGO
Podawany radiofarmaceutyk nie powoduje żadnych reakcji uczuleniowych.
w ciągu pierwszej doby po podaniu należy:
- Ograniczyć kontakt z małymi dziećmi i kobietami w ciąży;
- Pić dużo płynów w celu szybkiego wydalenia izotopu z organizmu;
- Przestrzegać zasad higieny osobistej i otoczenia, zwłaszcza korzystając z toalety.
W dniu badania o wyznaczonej godzinie, należy zgłosić się ze skierowaniem do rejestracji Kliniki Endokrynologii Onkologicznej i Medycyny Nuklearnej.
CO TO JEST SCYNTYGRAFIA DIAGNOSTCZNA CAŁEGO CIAŁA Z JODEM PROMIENIOTWÓRCZYM JAK SIĘ DO NIEJ PRZYGOTOWAĆ
Badanie scyntygraficzne jodem promieniotwórczym dla osób z rozpoznaniem raka tarczycy wykonuje się w celu uwidocznienia tkanki tarczycy pozostałej w obrębie szyi, określenia ilości gromadzonego w niej jodu oraz uwidocznienia ewentualnych zmian jodochwytnych w obrębie całego ciała.
Badanie polega na podaniu pacjentowi doustnie kapsułki z izotopem promieniotwórczym jodu I-131.
Radiofarmaceutyk ten emituje promieniowanie beta oraz gamma, które umożliwia ocenę tarczycy i całego ciała w badaniu wykonywanym za pomocą gamma kamery.
Badanie scyntygraficzne szyi wykonuje się po 24 godzinach, a całego ciała po 48 godzinach od podania izotopu. Za każdym razem trwa ono około 15-20 minut. Po sprawdzeniu badania od strony technicznej pacjent może opuścić Klinikę Endokrynologii Onkologicznej i Medycyny Nuklearnej.
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO DIAGNOSTYKI IZOTOPOWEJ
Przed badaniem należy odstawić leki blokujące wychwyt jodu zgodnie z zaleceniami wydanymi przez lekarza kierującego na badanie. Przez miesiąc przed badaniem pacjent powinien stosować dietę niskojodową (ograniczenie spożycia soli jodowej, nie stosować w diecie ryb i soli morskiej i innych preparatów zawierających jod – w tym kontrastów do badań radiologicznych oraz preparaty witaminy A i E). W dniu podania izotopu pacjent powinien być na czczo. Osoby przyjmujące leki codziennie rano powinny je zażyć popijając niewielką ilością niegazowanej wody. Pierwszy posiłek można spożyć dopiero w godzinę po podaniu preparatu jodowego.
Pacjenci z cukrzycą powinni na dwie godziny przed zgłoszeniem się na podanie izotopu przyjąć leki i spożyć lekkie śniadanie.
Badania nie wykonuje się u kobiet w ciąży. U kobiet w wieku rozrodczym przed badaniem wykonywany jest test ciążowy. Badania nie wykonuje się u kobiet karmiących piersią.
ZALECENIA PO PODANIU DIAGNOSTYCZNEJ DAWKI JODU PROMIENIOTWÓRCZEGO
W ciągu 48 godzin po badaniu należy:
- Ograniczyć kontakt z małymi dziećmi i kobietami w ciąży;
- Pić dużo płynów w celu szybkiego wydalenia izotopu z organizmu;
- Przestrzegać zasad higieny osobistej i otoczenia, zwłaszcza korzystając z toalety.
W dniu badania o wyznaczonej godzinie, należy zgłosić się ze skierowaniem do rejestracji Kliniki Endokrynologii Onkologicznej i Medycyny Nuklearnej.
CO TO JEST SCYNTYGRAFIA TARCZYCY Z WYCHWYTEM JODU I JAK SIĘ DO NIEJ PRZYGOTOWAĆ
Badanie scyntygraficzne po podaniu jodu promieniotwórczego pozwala uwidocznić tarczycę, co umożliwia określenie przyczyny zaburzeń oraz wybór właściwego leczenia i ocenę jego skuteczności.
Badanie jest nieinwazyjne i polega na podaniu pacjentowi doustnie kapsułki z izotopem promieniotwórczym jodu I-131.
Radiofarmaceutyk ten emituje promieniowanie beta oraz gamma, które umożliwia ocenę tarczycy i całego ciała w badaniu wykonywanym za pomocą gamma kamery.
Badania wykonuje się za pomocą gamma kamery po 24 godzinach od podania izotopu. Trwa ono około 15-20 minut. Po sprawdzeniu badania od strony technicznej pacjent może opuścić Klinikę Endokrynologii Onkologicznej i Medycyny Nuklearnej.
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO DIAGNOSTYKI IZOTOPOWEJ
Przed badaniem pacjent powinien odstawić leki blokujące wychwyt jodu zgodnie z zaleceniami wydanymi przez lekarza kierującego na badanie. W dniu podania izotopu należy być na czczo, ale po porannym zażyciu leków przyjmowanych codziennie. Pierwszy posiłek można spożyć dopiero w godzinę po podaniu preparatu jodowego.
Pacjenci z cukrzycą powinni na dwie godziny przed zgłoszeniem się na podanie izotopu przyjąć leki i spożyć lekkie śniadanie.
Badania nie wykonuje się u kobiet w ciąży. U kobiet w wieku rozrodczym przed badaniem wykonywany jest test ciążowy. Badania nie wykonuje się u kobiet karmiących piersią.
ZALECENIA PO PODANIU DIAGNOSTYCZNEJ DAWKI JODU PROMIENIOTWÓRCZEGO
W ciągu 48 godzin po badaniu należy:
- Ograniczyć kontakt z małymi dziećmi i kobietami w ciąży;
- Pić dużo płynów w celu szybkiego wydalenia izotopu z organizmu;
- Przestrzegać zasad higieny osobistej i otoczenia, zwłaszcza korzystając z toalety.
W dniu badania o wyznaczonej godzinie, należy zgłosić się ze skierowaniem do rejestracji Kliniki Endokrynologii Onkologicznej i Medycyny Nuklearnej.