Wraz z początkiem października w Klinice Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowego Instytutu Badawczego rozpoczęła się w realizacja projektu naukowego pt. „Charakterystyka molekularna odpowiedzi na neadjuwantową chemioterapię u chorych na miejscowo zaawansowane mięsaki tkanek miękkich” finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki którego kierownikiem jest dr hab. Anna M. Czarnecka.
Mięsaki tkanek miękkich należą do rzadkich nowotworów. Podstawową metodą leczenia mięsaków jest zabieg operacyjny z wycięciem guza oraz szerokiego marginesami zdrowych tkanek wykonywany w ośrodku mającym doświadczenie w leczeniu mięsaków. Niegdyś operacją z wyboru była amputacja. Obecnie skojarzenie metod zabiegowych z radioterapią daje takie same szanse na wyleczenie jak amputacja przy jednoczesnym zaoszczędzeniu chorej kończyny. Niestety mięsaki są często diagnozowane w późnych stadiach choroby, gdzie guzy osiągają duże rozmiary lub naciekają istotne struktury (staw, okolice naczyń czy nerwów). W takim wypadku niemożliwe jest przeprowadzenie usunięcia guza lub istnieje bardzo wysokie ryzyko przeprowadzenia operacji o zbyt małych marginesach i pozostawienia komórek nowotworowych.
W opisanej sytuacji klinicznej wykorzystuje się radioterapię i chemioterapię, która mają na celu zniszczyć komórki mięsaka i uczynić guz operacyjnym. Nasz ośrodek posiada unikalne w skali światowej doświadczenia w leczeniu krótszymi schematami radioterapii (pięć dni), ale o znacznie wyższej intensywności dawki niż przy standardowym napromienianiu. Właściwości biologiczne mięsaków i ich niska lub średnia wrażliwość na promieniowanie uzasadnia taki schemat leczenia – podwyższanie jednorazowo podawanej dawki powoduje nagromadzenie większej ilości zniszczeń materiału genetycznego komórki mięsaka.
Nasz zbadany schemat leczenia opiera się na połączeniu trzech kursów chemioterapii skutecznej w leczeniu tych nowotworów ze skróconym schematem radioterapii o wysokiej intensywności dawki. Co więcej, pacjent jest stale poddawany leczeniu – po pierwszym kursie chemioterapii od razu rozpoczyna się pięciodniową radioterapię, a w kilkutygodniowej przerwie do operacji podawane są kolejne dwa kursy chemioterapii. W tradycyjnie stosowanych schematach w okresie przerwy do operacji nie stosuje się żadnego leczenia. Wstępnie wyniki naszego badania sugerują wysoką skuteczność i dobrą tolerancję tej metody leczenia, mimo bardzo dużego zaawansowania miejscowego choroby i obciążeniami związanymi z samą objętością guza. Wspomniane rezultaty były prezentowane na międzynarodowych konferencjach onkologicznych.
Przyszłością leczenia rzadkich nowotworów jest indywidualny dobór terapii dla chorego. Planujemy badać komórki guzów 20 chorych uczestniczących w badaniu, które pobrano rutynowo w momencie ustalania diagnozy mięsaka oraz te znajdujące się w usuniętym podczas ostatecznej operacji guzie pod kątem liczby występujących w nich mutacji (zwane inaczej obciążeniem mutacyjnym) oraz określenia profilu genomowego mięsaków. Dodatkowe analizy mikroskopowe oraz z zakresu biologii molekularnej i genetyki pozwolą nam na identyfikację czynników przewidujących szczególną wrażliwość na stosowane połączenie radioterapii z chemioterapią. Dzięki temu w przyszłości będziemy wiedzieli, którzy chorzy mogą potencjalnie odnieść korzyść z naszego leczenia i określić grupę, w której musimy poszukiwać innych skutecznych schematów terapeutycznych.
Doktorantką zatrudnioną do realizacji tego projektu jest Pani Hummaira Sadaf pochodząca z Pakistanu. Promotorem pracy doktorskiej Pani Sadaf będzie dr hab. Anna M. Czarnecka a promotorem pomocniczym dr Mateusz Spałek.